MENU

De ogen van de leider

31 januari 2023
Dr Henk Stoorvogel

Ons leiderschap gaat veel over de energie die wij overdragen via onze ogen. Via onze ogen stralen we voortdurend uit wat ons drijft, wat we belangrijk vinden, hoe we in de wedstrijd staan. De leider die zich bewust is van zijn uitstraling kan die aanpassen naar gelang dat van waarde is. De leider die de ogen van anderen kan lezen, ontvangt daaruit een schat aan informatie die je kan helpen in het tot bloei brengen van mensen.

Vijf van de meest voorkomende manieren waarop leiders de wereld inkijken beschrijf ik hieronder. Kijk eens wat je herkent. En oefen eens om met een light-touch te leren onderscheiden wat de ogen van de mensen met wie je omgaat je vertellen.

1. De waakzame blik.
Sommige mensen scannen hun omgeving voortdurend. Hun ogen staan waakzaam, kunnen ook wat onrustig heen en weer schieten. En als de druk te hoog wordt, kunnen de ogen als het ware ‘uit gaan’; er ontstaat een afwezige blik en je proeft: de persoon is niet langer hier, maar heeft zijn/haar toevlucht gezocht in een andere wereld.

De waakzame blik laat zien dat het basisframe voor de betreffende leider veiligheid is. Het wereldbeeld van deze persoon wordt onbewust vaak gevoed door zinnen als: ‘De wereld is onveilig. Alleen als ik mijn denken eromheen krijg is het veilig. Ik moet het gevaar altijd één stap voor zijn.’

2. De vragende blik.
Ik noem het ook wel de ‘Bambi-ogen’: grote, zachte ogen die je aankijken en onuitgesproken aan je vragen: ‘Zie je mij? Hoor je mij? Kunnen wij verbinden?’ Deze blik van de leider laat veel van het binnenste naar buiten komen. Kwetsbaarheid ligt aan de oppervlakte.

De vragende blik laat zien dat het basisframe voor de betreffende leider verbinding is. Achter de blik gaat dikwijls een wereldbeeld schuil dat je kunt samenvatten als: ‘Ik heb tekort. Anderen moeten voor mij zorgen. In verbinding met anderen ontstaat zingeving.’

3. De gespannen blik.
De leider komt de ruimte binnen lopen, en neemt die zonder te spreken voor zich in. Iedereen is zich van de aanwezigheid van de leider bewust en stemt zijn/haar gedrag op hem/haar af. Vaak verraden rimpels op het voorhoofd of tussen de ogen de nodige spanning. Deze leider heeft ogen die kunnen dwingen.

De gespannen blik laat zien dat invloed een leidend principe is voor deze persoon. Onbewust is er steeds het spel: ‘Ben ik de bovenliggende partij, of niet?’ Onbewust wordt het wereldbeeld vaak gevormd door zinnen als: ‘Anderen willen je gebruiken. Ik moet voor mezelf opkomen. De wereld is alleen veilig als ik de sterkste ben.’

4. De vriendelijke blik.
Op elke werkvloer lopen ze rond: de mannen en vrouwen die niet anders kunnen zijn dan vriendelijk. Type teddybeer. Al kunnen die vriendelijke ogen op ondoordachte ogenblikken ook een gekwelde uitdrukking hebben of je ondoorgrondelijk aankijken.

Achter de vriendelijke blik gaat dikwijls een wereld schuil. Er wordt een vriendelijke versie aan de buitenwereld getoond, omdat dit van kinds af aan sociaal wenselijk was. Maar veel van de expressieve vermogens worden onderdrukt. ‘Anderen zullen mij aanvaarden wanneer ik aardig ben. Dus zal ik hard werken en trouw zijn. De wereld kan immers mijn wil verpletteren.’

5. De gefocuste blik.
Daar zijn ze, de mannen en vrouwen die uit zijn op succes. Zolang je samen jaagt op hetzelfde doel en de zaken efficiënt blijven, heb je hun aandacht – en focus. De heldere, onderzoekende ogen spreken van daadkracht, van ambitie, van honger naar succes.

De gefocuste blik laat zien dat succes het leidende principe is voor deze persoon. Winnen is alles, verliezen verschrikkelijk. Achter de focus gaat echter dikwijls eenzaamheid schuil; een neiging om succes keer op keer te verwarren met liefde. Het wereldbeeld wordt gevormd door zinnen als: ‘Ik sta er alleen voor. Anderen zullen van mij houden als ik succesvol ben. De wereld is een avontuurlijke plek.’

Vijf kenmerkende blikken van leiders. Wat straal jij uit wanneer jij de wereld in kijkt? En wat lees je in de ogen van de mensen om je heen?

Wil je meer weten over leiderschapsontwikkeling? Of is het voor jou de juiste tijd om diepgaand in je persoonlijke ontwikkeling te investeren? Bekijk dan eens de School voor Leiderschap.