Wat ik leerde van mijn promotie-traject...
Bijna 11 jaar geleden begon mijn promotie-avontuur, met de vraag van een vriend, werkzaam aan de Universiteit Twente, die mij vroeg de mogelijkheden voor een promotie-traject te verkennen. Afgelopen vrijdag was het dan eindelijk zover! Temidden van familie en vrienden mocht ik mijn dissertatie verdedigen tegenover vijf professoren, afkomstig uit verschillende vakgebieden: professor Immink (homiletiek - preekkunde), professor Nullens (theologie), professor van Ruler (communicatiewetenschap), professor Westerhof (psychologie) en professor Veldkamp (statistiek). Ik vond het een voorrecht om het debat met deze vijf mensen aan te gaan en mijn onderzoek te verdedigen.
De ceremonie merkeerde het eindpunt van meer dan een decennium hard werken. Maar wat heeft dit traject me nu vooral gebracht? Natuurlijk heb ik heel veel geleerd over de werking van communicatie, het preekproces en de homiletiek. Ik zie er ook naar uit mijn inzichten daarover in binnen- en buitenland te gaan delen en maximaal te investeren in de verbetering van de prediking in ons tijdperk. Maar de grootste lessen die ik zelf leerde hadden niet te maken met communicatiewetenschap of homiletiek, maar met drie andere zaken.
Volharding
Het eerste dat ik leerde was om niet op te geven. En dat was lang niet altijd makkelijk. Tjonge, wat zat ik er soms doorheen. Terugkijkend weet ik eigenlijk niet meer hoe ik het heb klaargespeeld. Geboortes (2), nieuwe boeken schrijven (een stuk of 12), 4M op- en uitbouwen tot een wereldwijde beweging, met alle gereis en geregel van dien, de enorme ontwikkeling van de VEZ in Zwolle, de dynamiek van een gezin met vier opgroeiende kinderen... Het was intensief, maar ook prachtig mooi. Vooral om het samen met Ruth te doen. Ik stond op haar schouders, zij dekte mijn rug, zij was mijn held, mijn grote liefde, mijn vriendin. Zelf maakte zij in die tien jaren ook een grote groei door, van bladen maken, tot politieke betrokkenheid, maar zij stimuleerde mij steeds weer om het proefschrift af te krijgen.
Door de jaren heen heb ik heel wat karakterweekenden gedaan - en mijn karakter is door die weekenden ook enorm gevormd. Maar er is niets dat mijn karakter zo heeft gevormd als het doorlopen van alle stappen die vereist zijn voor de totstandkoming van een proefschrift.
Kijken en denken
Het tweede dat ik heb geleerd is een nieuwe manier van kijken en denken. Gaande het traject ontwikkelde ik een neusje voor het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Door schade en schande leerde ik me focussen op de kern van de kern. Het schrijven van een proefschrift is vaak een beetje monnikenwerk: je bent bezig op de millimeter, zoekt dingen tot in detail uit, bekijkt elk gegeven vanuit allerlei kanten. Je kunt geen bochtjes afsnijden of je er makkelijk van afmaken. Mijn begeleidende team trainde me om methodisch te werken, om stap voor stap bepaalde processen te doorlopen, zodat ik niet bleef steken in opvattingen of meningen, maar kon komen tot objectieve weergave van conclusies of denkrichtingen vanuit grote datasets.
Vriendschap
Het derde en laatste grote dat ik heb geleerd is de waarde van vriendschap. Mark van Vuuren was de vriend die mij uitdaagde het promotie-traject op te pakken, en hij maakte deel uit van mijn promotie-commissie. Vele uren hebben wij in mijn kantoor doorgebracht om resultaten te analyseren, denkstappen door te spreken, vastgelopen sporen weer vlot te trekken en het onderzoek weer verder te brengen. Vóór het onderzoek waren we al vrienden, maar onze vriendschap heeft zich op geweldige wijze verdiept. Mark daagde me uit een kant van mezelf te ontwikkelen die zonder hem denk ik nooit tot bloei was gekomen. Hij maakte van mij een ronder, completer mens.
Een goede vriend is iemand die meer in jou gelooft, dan dat je in jezelf gelooft. Mark is zo'n vriend voor mij. Hij geloofde meer in mijn academische kant dan ik dat zelf deed. En door zijn geloof in mij, kwam die kant tot ontwikkeling, wat resulteerde in het onderzoek dat nu voorligt.
En daarom, terugblikkend, ben ik ongelofelijk dankbaar. Want meer nog dan verdieping in denken over communicatiewetenschap en homiletiek heeft dit traject mij een aantal zaken gegeven die ik voor de rest van mijn leven zal koesteren. Ik voel me een bevoorrecht mens.